“Səhiyyə siyasəti və planlaşdırma” fənni ilk növbədə səhiyyənin planlaşdırılmasında dövlətin rolundan bəhs edir. Bununla belə, qismən onun səhiyyə sektoru üçün nisbətən yeni olması nəticəsində onun əsasları və səhiyyə sahəsindəki rolu çox vaxt yaxşı başa düşülmür. Buna görə də sağlamlıq üçün nə üçün planlaşdırmalı olduğumuzu aydınlaşdırmaq vacibdir. Planlaşdırma indi və gələcəkdə mövcud olan resurslardan səmərəli və düzgün istifadə etməklə gələcək üçün açıq məqsədlərə nail olmaq üçün sistematik bir yanaşmadır. planlaşdırma təşkilatın öz resurslarını gələcəkdə necə istifadə edəcəyi ilə bağlı qərarlar qəbul etmə sistemini əhatə edir. Fənnin nəzəri əsaslarının tələbələrə aşılanması ilə yanaşı müvafiq təşkilatların praktik təcrübəsinin mənimsənilməsi gələcək mütəxəssis kadrların formalaşmasına zəmin hazırlayır. Bununla da səhiyyə siyasətini həyata keçirən aidiyyatı dövlət orqanlarının üzərinə bir sıra vəzifələr düşür. Səhiyyə sektorunun fəaliyyətinin təhlili və qiymətləndirilməsi, bu məqsədlə lazımi tədqiqat və araşdırılmaların keçirilməsi; Əhalinin sağlamlığının monitorinqi əsasında mövcud aktual problemlərin müəyyən edilməsi və analitik təhlili; İslahatların və təkmilləşdirilmənin prioritet istiqamətlərinin müəyyən edilməsi və səhiyyə sektorunda dövlətin siyasətinin formalaşdırılması; Səhiyyə sahəsində aparılan islahatlar üzrə təkliflərin, metodik sənədlərin, strategiya və proqramların hazırlanması və həyata keçirilməsi; Digər şöbələrin işinin təşkilində (prioritetlərin, istiqamətlərin müəyyən edilməsi) aidiyyəti tövsiyələrin verilməsi; Səhiyyədə həyata keçirilən beynəlxalq layihə və milli proqramlarda iştirak edilməsi. Dörd əsas fəaliyyət kateqoriyası-siyasətin formalaşdırılması, maliyyələşdirmə, xidmətlərin göstərilməsi və tənzimləmə səhiyyə sisteminin işləməsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dövlətin səhiyyə sektorundakı rolu müxtəlif amillərdən, o cümlədən tarixi və ideoloji amillərdən və müxtəlif qruplar tərəfindən sağlamlığa necə baxıldığından asılı olaraq, çox güman ki, ölkələr arasında dəyişir və siyasətin müəyyən edilməsi, tənzimləmə, xidmət göstərilməsi və maliyyələşdirməni əhatə edə bilər.
Payız semestrində keçirilən fənlər
N |
Fakültələr |
Kurs |
Fənlər |
Auditoriya saatları |
||
Mühazirə |
Praktika |
|||||
1 |
İctimai Səhiyyə |
III |
Səhiyyə siyasəti və planlaşdırma |
30 |
30 |
Fənn kodu:050902
SƏHİYYƏ SİYASƏTİ VƏ PLANLAŞDIRMA
Təhsil pilləsi: Bakalavr
İxtisas: İctimai səhiyyə
Fənnin məqsədi:
1. Gələcək səhiyyə təşkilatçılarının səhiyyə siyasəti üzrə bilik və bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi;
2. Bu sahədə beynəlxalq təcrübənin və qabaqcıl metodların tətbiqinin, habelə ölkənin səhiyyə sisteminin inkişafı və aparılan islahatların fonunda səhiyyə planlaşdırmasının qeyd olunan proseslərin ən zəruri hissələrindən biri kimi öyrədilməsi.
Fənnin təlim nəticəsi:
Fənnin məzmunu:
“Səhiyyə siyasəti və planlaşdırma” fənni ilk növbədə səhiyyənin planlaşdırılmasında dövlətin rolundan bəhs edir. Bununla belə, qismən onun səhiyyə sektoru üçün nisbətən yeni olması nəticəsində onun əsasları və səhiyyə sahəsindəki rolu çox vaxt yaxşı başa düşülmür. Buna görə də sağlamlıq üçün nə üçün planlaşdırmalı olduğumuzu aydınlaşdırmaq vacibdir. Planlaşdırma indi və gələcəkdə mövcud olan resurslardan səmərəli və düzgün istifadə etməklə gələcək üçün açıq məqsədlərə nail olmaq üçün sistematik bir yanaşmadır. Planlaşdırma təşkilatın öz resurslarını gələcəkdə necə istifadə edəcəyi ilə bağlı qərarlar qəbul etmə sistemini əhatə edir. Fənnin nəzəri əsaslarının tələbələrə aşılanması ilə yanaşı müvafiq təşkilatların praktik təcrübəsinin mənimsənilməsi gələcək mütəxəssis kadrların formalaşmasına zəmin hazırlayır. Bununla da səhiyyə siyasətini həyata keçirən aidiyyatı dövlət orqanlarının üzərinə bir sıra vəzifələr düşür. Səhiyyə sektorunun fəaliyyətinin təhlili və qiymətləndirilməsi, bu məqsədlə lazımi tədqiqat və araşdırılmaların keçirilməsi; Əhalinin sağlamlığının monitorinqi əsasında mövcud aktual problemlərin müəyyən edilməsi və analitik təhlili; İslahatların və təkmilləşdirilmənin prioritet istiqamətlərinin müəyyən edilməsi və səhiyyə sektorunda dövlətin siyasətinin formalaşdırılması; Səhiyyə sahəsində aparılan islahatlar üzrə təkliflərin, metodik sənədlərin, strategiya və proqramların hazırlanması və həyata keçirilməsi; Digər şöbələrin işinin təşkilində (prioritetlərin, istiqamətlərin müəyyən edilməsi) aidiyyəti tövsiyələrin verilməsi; Səhiyyədə həyata keçirilən beynəlxalq layihə və milli proqramlarda iştirak edilməsi. Dörd əsas fəaliyyət kateqoriyası-siyasətin formalaşdırılması, maliyyələşdirmə, xidmətlərin göstərilməsi və tənzimləmə səhiyyə sisteminin işləməsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dövlətin səhiyyə sektorundakı rolu müxtəlif amillərdən, o cümlədən tarixi və ideoloji amillərdən və müxtəlif qruplar tərəfindən sağlamlığa necə baxıldığından asılı olaraq, çox güman ki, ölkələr arasında dəyişir və siyasətin müəyyən edilməsi, tənzimləmə, xidmət göstərilməsi və maliyyələşdirməni əhatə edə bilər.
№ |
Mövzu (mühazirə) |
Ədəbiyyat |
Saat |
1
|
Səhiyyə siyasəti, onun mahiyyəti |
|
2 |
2
|
Səhiyyə siyasətinin hüquqi əsasları, yaradılması mexanizmləri |
|
2 |
3
|
Sağlamlığı qorumaq və yaxşılaşdırmaq istiqamətində dövlətin hüquqları, məhdudiyyətləri və vəzifələri |
|
2 |
4
|
Səhiyyə islahatları |
|
2
|
5 |
Səhiyyənin maliyyələşməsi, xərcləri və keyfiyyəti |
|
2 |
6 |
Səhiyyə əlçatanlığı: İcbari tibbi sığorta |
|
2
|
7 |
Könüllü tibbi sığorta və idarə olunan dəstək proqramları |
|
2 |
8 |
Səhiyyədə bərabərlik, sosial faktorlar və bu sahədə qanunvericiliyin rolu |
|
2 |
9 |
Qlobal səhiyyə və səhiyyə sistemləri |
|
2 |
10 |
Səhiyyədə planlaşdırmanın xüsusiyyətləri və əhəmiyyəti |
|
2 |
11 |
Planlaşdırma prosesi, onun mərhələləri |
|
2 |
12 |
Ümumi iqtisadi mülahizələr. Səhiyyənin maddi texniki resurslarının planlaşdırılması |
|
2 |
13 |
Səhiyyədə insan resurslarının planlaşdırılması |
|
2 |
14 |
Səhiyyə xidmətlərinin, sağlamlığın təbliğinin planlaşdırılması |
|
2 |
15 |
Səhiyyə planlaşdırılması üçün demoqrafik əsaslar. Dayanıqlı inkişaf və sağlamlıq |
|
2 |
№
|
Mövzu (praktik məşğələ) |
Ədəbiyyat |
Saat
|
1 |
Səhiyyə siyasətinə giriş. Səhiyyə siyasəti və planlaşdırma nədir və nəyi öyrənir
|
|
2
|
2 |
Covid-19; nə baş verir? |
|
2
|
3 |
Təbliğat |
Advocacy materials to be posted online (model policy challenge packets from previous years |
2
|
4 |
Səhiyyənin maliyyələşməsi, xərcləri və keyfiyyəti |
Bradley & Taylor, Chapter 3
http://www.newyorker.com/magazine/2009/06/01/the-cost-conundrum
|
2
|
5 |
Qərar qəbulu: Qanunvericilik və büdcə |
|
2
|
6 |
Tibbi xidmətin əlçatanlığı: icbari tibbi sığorta |
|
2 |
7 |
Midterm imtahanı |
|
2 |
8 |
Könüllü tibbi sığorta, idarə olunan dəstək proqramları |
|
2 |
9 |
Qərar qəbulu: Məhkəmə, hüquq və tənzimlənmə |
Regulation:
Courts and law:
doi: https://doi.org/10.1215/03616878-8255433
Case study: COVID-19 therapeutics and vaccines |
2 |
10 |
Qərar qəbulu: Seçkilər |
|
2 |
11 |
Qərar qəbulu: həyata keçirmə vəqiymətləndirmə
|
Implementation:
Evaluation:
Available at http://www.cdc.gov/eval/guide/cover/index.html Read at least the Executive Summary.
Case study: Tobacco 21 and masking
https://www.washingtonpost.com/politics/2020/08/18/american-attitudes-toward-covid-19-are-divided-by-party-pandemic-itself- might-undo-that/ |
2 |
12 |
Qlobal düşünmə və yerli şəraitdə tibbi xidmətin icrası |
Case study: Flint water crisis
Edward McLelland How Michigan’s Municipal Policies Led To Crises In Detroit and Flint Belt Magazine 22 March 2016 https://beltmag.com/how-michigans-municipal-policies-led-to-crises- in-detroit-and-flint/ |
2 |
13 |
Sosial təcili tibbi yardım |
|
2 |
14 |
Problemin tərifi, çərçivəsi və sosial quruluşu |
Case study: George Floyd protests
|
2 |
15 |
Səhiyyə siyasətinin hazırlanmasında bərabərlik, səmərəlilik və effektivlik faktorları |
Case study: Maternal Mortality
Tressie McMillan Cottom, Dying to be competent, republished in her book Thick https://time.com/5494404/tressie-mcmillan-cottom-thick- pregnancy-competent/ |
2 |