Bizi izləyin:
Heydər Əliyev
Səhiyyə Siyasəti və Planlaşdırma (İctimai Səhiyyə)
Bölmələrimiz
Səhiyyə Siyasəti və Planlaşdırma (İctimai Səhiyyə)

“Səhiyyə siyasəti və planlaşdırma” fənni ilk növbədə səhiyyənin planlaşdırılmasında dövlətin rolundan bəhs edir. Bununla belə, qismən onun səhiyyə sektoru üçün nisbətən yeni olması nəticəsində onun əsasları və səhiyyə sahəsindəki rolu çox vaxt yaxşı başa düşülmür. Buna görə də sağlamlıq üçün nə üçün planlaşdırmalı olduğumuzu aydınlaşdırmaq vacibdir. Planlaşdırma indi və gələcəkdə mövcud olan resurslardan səmərəli və düzgün istifadə etməklə gələcək üçün açıq məqsədlərə nail olmaq üçün sistematik bir yanaşmadır. planlaşdırma təşkilatın öz resurslarını gələcəkdə necə istifadə edəcəyi ilə bağlı qərarlar qəbul etmə sistemini əhatə edir. Fənnin nəzəri əsaslarının tələbələrə aşılanması ilə yanaşı müvafiq təşkilatların praktik təcrübəsinin mənimsənilməsi gələcək mütəxəssis kadrların formalaşmasına zəmin hazırlayır. Bununla da səhiyyə siyasətini həyata keçirən aidiyyatı dövlət orqanlarının üzərinə bir sıra vəzifələr düşür. Səhiyyə sektorunun fəaliyyətinin təhlili və qiymətləndirilməsi, bu məqsədlə lazımi tədqiqat və araşdırılmaların keçirilməsi; Əhalinin sağlamlığının monitorinqi əsasında mövcud aktual problemlərin müəyyən edilməsi və analitik təhlili; İslahatların və təkmilləşdirilmənin prioritet istiqamətlərinin müəyyən edilməsi və səhiyyə sektorunda dövlətin siyasətinin formalaşdırılması; Səhiyyə sahəsində aparılan islahatlar üzrə təkliflərin, metodik sənədlərin, strategiya və proqramların hazırlanması və həyata keçirilməsi; Digər şöbələrin işinin təşkilində (prioritetlərin, istiqamətlərin müəyyən edilməsi) aidiyyəti tövsiyələrin verilməsi; Səhiyyədə həyata keçirilən beynəlxalq layihə və milli proqramlarda iştirak edilməsi. Dörd əsas fəaliyyət kateqoriyası-siyasətin formalaşdırılması, maliyyələşdirmə, xidmətlərin göstərilməsi və tənzimləmə səhiyyə sisteminin işləməsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dövlətin səhiyyə sektorundakı rolu müxtəlif amillərdən, o cümlədən tarixi və ideoloji amillərdən və müxtəlif qruplar tərəfindən sağlamlığa necə baxıldığından asılı olaraq, çox güman ki, ölkələr arasında dəyişir və siyasətin müəyyən edilməsi, tənzimləmə, xidmət göstərilməsi və maliyyələşdirməni əhatə edə bilər.

 

Payız semestrində keçirilən fənlər

 

N

Fakültələr

Kurs

Fənlər

Auditoriya saatları

Mühazirə

Praktika

1

İctimai Səhiyyə 

III

Səhiyyə siyasəti və planlaşdırma

30

30

 

 

 

Fənn kodu:050902

SƏHİYYƏ SİYASƏTİ VƏ PLANLAŞDIRMA

Təhsil pilləsi:  Bakalavr

İxtisas: İctimai səhiyyə

 

Fənnin məqsədi:

1. Gələcək səhiyyə təşkilatçılarının səhiyyə siyasəti üzrə bilik və bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi;

2. Bu sahədə beynəlxalq təcrübənin və qabaqcıl metodların tətbiqinin, habelə ölkənin səhiyyə sisteminin inkişafı və aparılan islahatların fonunda səhiyyə planlaşdırmasının qeyd olunan proseslərin ən zəruri hissələrindən biri kimi öyrədilməsi.

 

Fənnin təlim nəticəsi:

  1. Səhiyyə siyasəti, onun mahiyyəti
  2. Səhiyyə siyasətinin hüquqi əsasları, yaradılması mexanizmləri
  3. Sağlamlığı qorumaq və yaxşılaşdırmaq istiqamətində dövlətin hüquqları, məhdudiyyətləri və vəzifələri
  4. Səhiyyə islahatlarının təhlili
  5. Səhiyyənin maliyyələşməsi, xərcləri və keyfiyyəti
  6. İcbari tibbi sığortanın təyinatı və tətbiqi
  7. Səhiyyədə bərabərlik, sosial faktorlar və bu sahədə qanunvericiliyin rolu
  8. Qlobal səhiyyə və səhiyyə sistemləri, fərqlər və oxşar xüsusiyyətlər.


Fənnin məzmunu:

“Səhiyyə siyasəti və planlaşdırma” fənni ilk növbədə səhiyyənin planlaşdırılmasında dövlətin rolundan bəhs edir. Bununla belə, qismən onun səhiyyə sektoru üçün nisbətən yeni olması nəticəsində onun əsasları və səhiyyə sahəsindəki rolu çox vaxt yaxşı başa düşülmür. Buna görə də sağlamlıq üçün nə üçün planlaşdırmalı olduğumuzu aydınlaşdırmaq vacibdir. Planlaşdırma indi və gələcəkdə mövcud olan resurslardan səmərəli və düzgün istifadə etməklə gələcək üçün açıq məqsədlərə nail olmaq üçün sistematik bir yanaşmadır. Planlaşdırma təşkilatın öz resurslarını gələcəkdə necə istifadə edəcəyi ilə bağlı qərarlar qəbul etmə sistemini əhatə edir. Fənnin nəzəri əsaslarının tələbələrə aşılanması ilə yanaşı müvafiq təşkilatların praktik təcrübəsinin mənimsənilməsi gələcək mütəxəssis kadrların formalaşmasına zəmin hazırlayır. Bununla da səhiyyə siyasətini həyata keçirən aidiyyatı dövlət orqanlarının üzərinə bir sıra vəzifələr düşür. Səhiyyə sektorunun fəaliyyətinin təhlili və qiymətləndirilməsi, bu məqsədlə lazımi tədqiqat və araşdırılmaların keçirilməsi; Əhalinin sağlamlığının monitorinqi əsasında mövcud aktual problemlərin müəyyən edilməsi və analitik təhlili; İslahatların və təkmilləşdirilmənin prioritet istiqamətlərinin müəyyən edilməsi və səhiyyə sektorunda dövlətin siyasətinin formalaşdırılması; Səhiyyə sahəsində aparılan islahatlar üzrə təkliflərin, metodik sənədlərin, strategiya və proqramların hazırlanması və həyata keçirilməsi; Digər şöbələrin işinin təşkilində (prioritetlərin, istiqamətlərin müəyyən edilməsi) aidiyyəti tövsiyələrin verilməsi; Səhiyyədə həyata keçirilən beynəlxalq layihə və milli proqramlarda iştirak edilməsi. Dörd əsas fəaliyyət kateqoriyası-siyasətin formalaşdırılması, maliyyələşdirmə, xidmətlərin göstərilməsi və tənzimləmə səhiyyə sisteminin işləməsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dövlətin səhiyyə sektorundakı rolu müxtəlif amillərdən, o cümlədən tarixi və ideoloji amillərdən və müxtəlif qruplar tərəfindən sağlamlığa necə baxıldığından asılı olaraq, çox güman ki, ölkələr arasında dəyişir və siyasətin müəyyən edilməsi, tənzimləmə, xidmət göstərilməsi və maliyyələşdirməni əhatə edə bilər.

 

Mövzu (mühazirə)

Ədəbiyyat

Saat

 

1

 

 

Səhiyyə siyasəti, onun mahiyyəti

 

 

2

 

 

2

 

 

Səhiyyə siyasətinin hüquqi əsasları, yaradılması mexanizmləri

 

 

 

2

 

3

 

 

 

Sağlamlığı qorumaq və yaxşılaşdırmaq istiqamətində dövlətin hüquqları, məhdudiyyətləri və vəzifələri

 

 

 

2

4

 

 

 

Səhiyyə islahatları

 

 

 

2

 

 

 

 

5

Səhiyyənin maliyyələşməsi, xərcləri və keyfiyyəti

 

 

 

 

2

6

Səhiyyə əlçatanlığı: İcbari tibbi sığorta

 

2

 

7

Könüllü tibbi sığorta və idarə olunan dəstək proqramları

 

2

8

Səhiyyədə bərabərlik, sosial faktorlar və bu sahədə qanunvericiliyin rolu

 

2

9

Qlobal səhiyyə və səhiyyə sistemləri

 

2

10

Səhiyyədə planlaşdırmanın xüsusiyyətləri və əhəmiyyəti

 

2

11

Planlaşdırma prosesi, onun mərhələləri

 

2

12

Ümumi iqtisadi mülahizələr. Səhiyyənin maddi texniki resurslarının planlaşdırılması

 

2

13

Səhiyyədə insan resurslarının planlaşdırılması

 

2

14

Səhiyyə xidmətlərinin, sağlamlığın təbliğinin planlaşdırılması

 

2

15

Səhiyyə planlaşdırılması üçün demoqrafik əsaslar. Dayanıqlı inkişaf və sağlamlıq

 

2

 

 

 

 

 

Mövzu (praktik məşğələ)

Ədəbiyyat

 

Saat

 

 

1

Səhiyyə siyasətinə giriş. Səhiyyə siyasəti və planlaşdırma nədir və nəyi          öyrənir

 

 

  • Anderson et al., Measuring the U.S. health care system: A cross national comparison

 

 

2

 

 

 

2

Covid-19; nə baş verir?

 

 

 

2

 

 

3

Təbliğat

  • Chapter 17, "Public health advocacy" from Burris SC, Berman ML, Penn MS, Holiday TR. The new public health law: a transdisciplinary approach to practice and advocacy. Oxford University Press; 2018

 

  • Emily Ellsworth Call the Halls: Contacting your representatives the smart way. 2016.

Advocacy materials to be posted online (model policy challenge packets from previous years

 

 

 

 

2

 

 

 

 

4

Səhiyyənin maliyyələşməsi, xərcləri              və keyfiyyəti

Bradley & Taylor, Chapter 3

 

  • Atul Gawande, The cost conundrum: What a Texas town can teach us about health care

http://www.newyorker.com/magazine/2009/06/01/the-cost-conundrum

 

 

 

2

 

 

5

Qərar qəbulu: Qanunvericilik və büdcə

  • Oleszek, W.J. (2014), Congressional Procedures and the Policy Process. Washington DC: CQ Press, Chapters 1, 3, and 10.
  • Chapter 16, "How to write a law" from Burris SC, Berman ML, Penn MS, Holiday TR. The new public health law: a transdisciplinary approach to practice and advocacy. Oxford University Press; 2018

 

 

2

 

 

 

6

Tibbi xidmətin əlçatanlığı: icbari tibbi sığorta

 

2

7

Midterm imtahanı

 

2

8

Könüllü tibbi sığorta, idarə olunan dəstək proqramları

 

2

9

Qərar qəbulu: Məhkəmə, hüquq və tənzimlənmə

Regulation:

  • Chapter 18, "Models of Regulation" from Burris SC, Berman ML, Penn MS, Holiday TR. The new public health law: a transdisciplinary approach to practice and advocacy. Oxford University Press; 2018
  • Chapter 14 "Administrative challenges" from Burris SC, Berman ML, Penn MS, Holiday TR. The new public health law: a transdisciplinary approach to practice and advocacy. Oxford University Press; 2018

Courts and law:

  • Timothy Stoltzfus Jost, Katie Keith; ACA Litigation: Politics Pursued through Other Means. Journal of Health Politics, Policy and Law 1 August 2020; 45 (4): 485–499.

doi: https://doi.org/10.1215/03616878-8255433

  • Evan Anderson and Scott Burris Is Law Working? A Brief Look at the Legal Epidemiology of COVID-19 in Public Health Law Watch, Assessing Legal Responses to COVID-19 202

 

Case study: COVID-19 therapeutics and vaccines

2

10

Qərar qəbulu: Seçkilər

  • Benjamin Page and Martin Gilens. 2017. Democracy in America? What has gone wrong and what we can do about it. Chicago: University of Chicago Press. Chapters 4, 5 and 6.

 

2

11

Qərar qəbulu: həyata keçirmə vəqiymətləndirmə

 

Implementation:

  • Xun Wu, M. Ramesh, Michael Howlett, and Scott Fritzen. 2010. The Public Policy Primer: Managing the Policy Process. New York: Routledge. Chapters 1 and 5.

Evaluation:

  • Centers for Disease Control and Prevention. 2011. Introduction to program evaluation for public health programs: a self-study guide.

Available at

http://www.cdc.gov/eval/guide/cover/index.html Read at least the Executive Summary.

 

Case study: Tobacco 21 and masking

 

  • Tyler Reny, “If you think real men don’t wear masks, you’re more likely to get coronavirus,”The Monkey Cage 16 July 2020

https://www.washingtonpost.com/politics/2020/08/18/american-attitudes-toward-covid-19-are-divided-by-party-pandemic-itself- might-undo-that/

2

12

Qlobal düşünmə və yerli şəraitdə tibbi xidmətin icrası

 

Case study: Flint water crisis

  • Clark A. The poisoned city: Flint's water and the American urban tragedy. Metropolitan Books; 2018 Jul 10. chapters TBD

Edward McLelland How Michigan’s Municipal Policies Led To Crises In Detroit and Flint Belt Magazine 22 March 2016 https://beltmag.com/how-michigans-municipal-policies-led-to-crises- in-detroit-and-flint/

2

13

Sosial təcili tibbi yardım

2

14

Problemin tərifi, çərçivəsi və sosial quruluşu

  • Joe Brewer. 2010. A Practitioner’s Guide to Political Frames.
  • Schneider, A., & Ingram, H. 1993. Social construction of target populations: Implications for politics and policy. American political science review, 87(02), 334-347.
  • Taylor JK, Haider-Markel DP, Lewis DC. The remarkable rise of transgender rights. University of Michigan Press; 2018. Chapter 1.

 

Case study: George Floyd protests

 

2

15

Səhiyyə siyasətinin hazırlanmasında bərabərlik, səmərəlilik və effektivlik faktorları

  • Deborah Stone. 2012. Policy Paradox: The Art of Political Decisionmaking. New York: W.W. Norton and Company. Chapters 2-5 of 16.

 

Case study: Maternal Mortality

  • Morgan Brinlee. 2017. Race and maternal mortality are linked and black mothers are paying the price. Bustle.
  • Nina Martin and Renee Montagne. Nothing Protects Black Women from Dying in Pregnancy and Childbirth. Not education. Not income. Not even being an expert on racial disparities in health care. ProPublica and NPR. December 7th, 2017

Tressie McMillan Cottom, Dying to be competent, republished in her book Thick https://time.com/5494404/tressie-mcmillan-cottom-thick- pregnancy-competent/

2