English
Русский
Yaz semestrində keçirilən fənlər
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
“Herontologiya” fənni qocalığın fiziki və psixoloji tərəflərini öyrənir. Eləcə də, insan həyatının istənilən dövrünü sağlam və pozitiv keçirməyə kömək edir. Fənn qocalma, qocalıq və uzunömürlülük anlayışlarını tamamilə izah edir və öyrənir. Fənnin bu müxtəlif aspektləri araşdırmasına baxmayaraq, o, əsasən herontoloji xidmət üzrə fəaliyyətlərin praktik icrası üçün fikir və konsepsiyaların tətbiq olunmasında tələbəyə yardımçı olmağa yönəldilmişdir. Bu fənn əhalinin sağlamlığı sahəsi ilə tanışlıq və səhiyyədə gələcək nəsil liderlər olmağı hədəfləyən tələbələrə herontologiya üzrə əsas prinsiplərin aşılanması məqsədilə hazırlanmışdır. Fənn insanın qocalmasını bioloji, sosial və psixoloji yöndən araşdırır. Qocalmanın səbəblərini müəyyən edir və bu səbəblərə qarşı mübarizə üsullarını ortaya qoyur. Bu fənn yaşlanma prossesi haqqında daha çox məlumat əldə etməyə imkan verir. Fənnin məqsədi: Yaşlı insanların sosial statusunun artırılması, onlarda özgüvən hissinin qorunması və aktiv uzunömürlülüyün təmin edilməsindən ibarətdir. Bu fənn yaşlanma prossesi haqqında daha çox məlumat əldə edərək orta ömür uzunluğunu artırmaq və əlilliyi minimuma endirməkdə gələcəyin səhiyyə mütəxəssislərinə yardımçı olacaqdır.
Təhsil pilləsi: Əsas (baza) ali tibb təhsili
İxtisas: İctimai səhiyyə
Fənnin məqsədi:
Tələbələrin herontologiya ilə bağlı biliklərinin artırılması, yaşlı insanların sosial statusunun artırılması,aktiv uzunömürlülüyün təmin edilməsi, yaşlıların özgüvən hissinin qorunub saxlanılması, yaşlanma prosesi haqqında daha çox məlumat əldə edib orta ömür uzunluğunun artırması, əlilliyin minimuma endirməsi, yaşlı əhalinin sağlamlığının qorunmasında,onlara tibbi - sosial xidmətin göstərilməsində bilik və bacarıqların formalaşdırılmasıdır.
Fənnin təlim nəticəsi:
- Yaşlanma və herontologiya ilə əlaqəli təməl anlayışlara sahib olur, inkişaf tarixini bilir.
- Heriatriya və herontologiya konsepsiyalarını bilir.
- Yaşlanma ilə əlaqəli baş verən fizioloji və psixo-sosial dəyişiklikləri bilir.
- Dünyada və ölkəmizdə yaşlılığın demoqrafik vəziyyətini və epidemiologiyasını bilir.
- Yaşlanmanın sosial aspektlərini, peşə sahələrinin üzləşdiyi demoqrafik dəyişikliklər haqqında məlumatlara sahib olur.
- Yaşlı şəxslərin çox üzləşdiyi problemləri, ayrı-seçkilik formalarını, məruz qaldıqları zorakılıqları və onlarla mübarizə yollarını bilir.
- Yaşlanma ilə əlaqəli qanunvericilik aktlarını bilir.
Fənnin məzmunu
Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən müəyyən edilmiş məcburi fəndir.
“Herontologiya” fənni əhalinin yaşlanması, yaşlılıq, heriatriyaya aid anlayışlar və nəzəriyyələr, dünyada və ölkəmizdə yaşlılığa münasibət, yaşlanmanın sosial aspektləri, yaşlılq zamanı baş verən fizioloji və psixo-sosial dəyişikliklər, yaşlılıqda sağlamlığın qorunması,cəmiyyətin və peşə dahələrinin,əmək bazarının üzləşdiyi demoqrafik dəyişikliklər, yaşlı şəxslərin həyat keyfiyyəti, yaşlı şəxslərin məruz qaldığı çoxsaylı zorakılıqlar, irqçilik vədigər ayrıseçkilik formalarının öhdəsindən gəlmək məcburiyyətində qalan yaşlı insanların çətinlikləri və onların öhdəsindən gəlmək yolları, heriatriya sahəsində dövlət və qeyri - hökumət təşkilatları haqqında bilikləri öyrədir.
|
№ |
Mövzu (mühazirə) |
Readings (Ədəbiyyat) |
Saat |
|
1 |
Əhalinin yaşlanma nəzəriyyələri fənlərarası səpkidə Theories Aging |
Bengston VL., Silverstein M, Putney NM, Gans D, Theories About Age and Aging.Chapter1, İn Bengston VL, Silverstein M, Putney NM, Gans D, eds.Handbook of Theories of Aging.New York: Springer, 2009. P6-18,skim rest.Link. |
2 |
|
2 |
Yaşlıların demoqrafiyası Demographics of Elders |
Newman AB and Murabito JM. Part 1 (4) |
2 |
|
3 |
Sağlam yaşlanma və uzunömürlülük. (bioloji nəzəriyyələr) Quality of years vs.Quantity lived.What is healty aging?-Biological theories and longevity |
Newman AB and Murabito JM. Part 2 (13)
|
2 |
|
4 |
Əhalinin yaşlanmasına ümumi baxış(yaşlanmanın epidemiologiyası) Overview of Epidemiology of Aging |
Newman AB and Murabito JM. The epidemiology of longevity and exceptional Survival. Epidemiol Rev. 2013;35(1):181-197. |
2 |
|
5 |
Gözlənilən ömür uzunluğu və ölüm nəzəriyyələr, təriflər, metodlar Life Expectancy:Theories,Definitions ,and Methods |
World Health Organization.WHO methods for life expectancy and healthy life expectancy.2014. Global Health Estimates Technical Paper WHO.. |
2 |
|
6 |
Yaşlılarda xroniki xəstəliklər, onların sağlamlığa təsiri. Chronic Disease |
Newman AB and Murabito JM. Part 2 (12-29)
|
2 |
|
7 |
Yaşlanma və Əlillik Aging and disability |
Newman AB and Murabito JM. Part 1 (7) |
2 |
|
8 |
Ölüm: nəzəriyyələr, təriflər və metodlar: Mortality:Theories,Definitions,and Methods |
Patrick Heuveline & Samuel Clark, Chapter 24 (Model Schedules of Mortality) in Rogers& Crimimins Skim: Robert Anderson, Chapter 22 (Coding and Classifyng Causes of Death: Trends and International Differences) in Rogers&Crimmins |
2 |
|
9 |
Yaşlılar üçün Qidalanma Nutrition for Older Adults |
Newman AB and Murabito JM Chapter 2 (15).
|
2 |
|
10 |
Yaşlılarda Psixi Sağlamlıq Mental Health in Older Adults |
Newman AB and Murabito JM Chapter 2 (32).
|
2 |
|
11 |
Profilaktika və sağlamlığın təşviqi.Yaşlılar üçün fiziki fəaliyyət Physical Activity for Older Adults |
Newman AB and Murabito JM. Part 2 (30)
|
2 |
|
12 |
Yaşlanma.İnfeksiyalar.İmmunitet. Aging, Infection and Immunity |
Newman AB and Murabito JM. Part 2 (14) |
2 |
|
13 |
Uğurlu yaşlanma. Successful Aging |
Bengston VL., Silverstein M, Putney NM, Gans D (27) |
2 |
|
14 |
Yaşlı insanların sağlamlığının hüquqi aspektləri Health Aspects of Legal Issues |
Bengston VL., Silverstein M, Putney NM, Gans D Part 1 (6) |
2 |
|
15 |
Sosial siyasətlər, proqramlar və xidmətlər. Social Policies,Programs,and Service |
Bengston VL., Silverstein M, Putney NM, Gans D Part 5 (25) |
2 |
|
№ |
Mövzu (praktika) |
Readings (Ədəbiyyat) |
Saat |
|
1 |
Fiziki sağlamlıq problemləri və dəyişikliklər Physical Health Issues& Changes in the Body |
Newman AB and Murabito JM. Part 1 (4) |
2 |
|
2 |
Yaşlılarda vəziyyətə nəzarət və kohort tədqiqatlarının aparılması. Condusting Case-Control and Cohort Studies in Older Adults |
Newman AB and Murabito JM. Part 1 (2) |
2 |
|
3 |
Əhali yaşlanmasına təsirlər İmplications of Population Aging |
Angela O Rand et, al. Chapter 19 (Private Pensions in İnternational Perspective) in Uhlenberg. |
2 |
|
4 |
Yardım axtaran davranış nəzəriyyələri. Theories of Help-Seeking Behavoir |
Vern L Bengston part 5 (26) |
2 |
|
5 |
Hərəki pozğunluqlar, yıxılma, (qəzalar, kəskin xəstəliklər) Movement Disorders,Morbility and Falls |
Newman AB and Murabito JM part 2 (17) |
2 |
|
6 |
Komorbidlik, Multi-Xəstəlik və Zəiflik Comorbidity,Multi-Morbidity&Frailty |
Bergman H, et al. Frailty:An emerging research and clinical paradigm.J Gerontol A Biol Sci Med Sci, 2007, Child 62(7), pp 731-737 link Newman chapter 1 (8) |
2 |
|
7 |
Piylənmə kardiometabolik xəstəliklər və yaşlanma Obesity,Cardiometabolic Disease and Aging |
Newman AB and Murabito JM part 2 (23) |
2 |
|
8 |
Alzheimer və demensiya Alzheimer’s and Dementia |
Rodriguez et al. Prevalenceof dementia in Latin America,India and China.Lancet 2008; 372:464-474 link Verghese J, et al. Motoric cognitive risk syndrome.Neurology, 2014; 83: 718-726.link |
2 |
|
9 |
Gözlənilən ömür uzunluğu və ölüm. Yanaşmalar . Life expectancy and mortality. Approaches |
Robert Hummer and others. Chapter23 (MortalityPatterns in Late Life) in Uhlenberg. |
2 |
|
10 |
Təqdimat Presentation |
|
2 |
